De scène kennen we van honderden kunstwerken: de biddende Maria krijgt het onverwachte bezoek van de engel Gabriël, zijn haren nog in de wind. Hij komt de geschrokken jonge vrouw melden dat ze de moeder zal worden van Jezus Christus, de zoon van God. Dit evangelieverhaal staat bekend als ‘de Annunciatie’ of ‘Maria-Boodschap’. Anoniem, Retabeltje... Lees verder →
Net als de wetenschap vooruitgestuwd werd door vernieuwing, staat ook de geschiedenis van de kunsten bol van de uitvindingen. Sommige waren groots en meteen baanbrekend. Denk aan de manier waarop Van Eyck met olieverf omging. Andere waren subtieler, maar minstens even invloedrijk. De KMSKA-onderzoekers doken in de collectie naar deze minder bekende nieuwigheden. Duik mee... Lees verder →
In de 17de eeuw beleefde de reproductiegrafiek een grote bloei. Dit betekent dat de prentkunst in die tijd vaak gebruikt werd voor het reproduceren van schilderijen; zij bood kunstenaars de mogelijkheid hun composities op grote schaal te verspreiden. Veelal deed men hiervoor een beroep op gespecialiseerde prentsnijders die de graveertechniek tot in de puntjes beheersten.... Lees verder →
Stevig en zelfzeker staat hij in de wereld, deze man in zwarte kapmantel en hoge hoed met brede rand, forse baard en onverstoorbare blik. Zijn onder de cape onzichtbare hand rust op de heup, waardoor de donkere massa tegenover de okergele achtergrond nog imposanter wordt. Met de linkerhand slaat hij zijn mantel iets naar achter.... Lees verder →
Het verzamelen van kunst was lange tijd het exclusieve privilege van vorsten en kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders. Naast deze vorstelijke verzamelingen ontwikkelde zich in de loop van de zestiende eeuw – eerst in Italië en niet veel later in de Nederlanden – ook een verzameltraditie bij de stedelijke elite. In de handels- en havenstad Antwerpen ontstond een... Lees verder →
In 2020 engageerden M Leuven, Cera en Stad Leuven zich om samen met het publiek zuurstof te geven aan opkomende kunstenaars in België. Dat de kunstensector, net als veel andere sectoren, te lijden heeft onder de gevolgen van de globale pandemie is een open deur intrappen. Kunstenaars zagen kansen en perspectieven wegvallen, musea en galeries... Lees verder →
Al in de oudheid was het thema van ‘de faun (of de sater) en de nimf’ populair in de kunst. Het situeert zich in een dionysische sfeer van drank, mannelijke vrijpostigheid en lust. Ook in de baroktijd werd het vaak voorgesteld. Dit is een voorbeeld uit het atelier van Rubens, bij wie er thuis diverse... Lees verder →
Jean Brusselmans woonde in een bescheiden huisje in Dilbeek, samen met zijn vrouw en zoon. Hun huis stond volledig afgezonderd op een heuvel met een prachtig zicht op de omliggende omgeving. Vanuit het raam van zijn atelier zag hij dit landschap. Telkens opnieuw schilderde hij het rijtje huizen met de kleine lapjes akkers en de... Lees verder →
Rond 1900 sluit het intimistische werk van de Brusselse kunstenaar Georges Lemmen sterk aan bij de stijl van de Franse schilders Edouard Vuillard en Pierre Bonnard. Deze kunstenaars behoren tot een groep postimpressionistische kunstenaars die zich Les Nabis noemen. Lemmen, die een duidelijke voorkeur heeft voor de menselijke figuur, vindt zijn geliefkoosde modellen in zijn... Lees verder →
Drie mannen zitten op een terras aan een tafel tegenover een indrukwekkend berglandschap met in de verte een brug en een versterkte burcht. Ze zijn gekleed in Bijbelse gewaden. Het centrale personage toont een stuk brood. De twee anderen reageren verrast. In deze perfect geregisseerde scène – de herberg lijkt meer op een toneel en... Lees verder →
De beroemdste en ongetwijfeld meest getalenteerde medewerker van Rubens was Anthony van Dyck (1599-1641), een buitengewoon getalenteerd kunstenaar wiens kwaliteiten Rubens al snel moeten zijn opgevallen. Van Dyck ontpopte zich als een virtuoos portrettist die over een feilloos inlevingsvermogen en een briljante techniek beschikte. Zelfverzekerde jonge man Dit portret van de jonge Van Dyck werd... Lees verder →
De historiek van de M-collectie is nauw verbonden met het politieke en culturele verleden van de stad Leuven. Een treffend voorbeeld daarvan is deze laatnegentiende-eeuwse zilveren pronkbeker, een bijzonder geschenk voor stadsarchivaris Edward Van Even. Culturele sleutelfiguur De Leuvense historicus en letterkundige Edward Van Even (1821-1905) werd in 1853 aangesteld als archivaris van zijn geboortestad.... Lees verder →
Ze zijn een lust voor het oog: retabels met hun vele beeldjes. Het lijken wel heilige poppenhuisjes. Als, zoals bij dit retabel, ook de oorspronkelijke kleuren bewaard bleven, dan worden ze helemaal een kijkfeest. Oorspronkelijk dienden retabels om biddende kijkers het belang van de heilige gebeurtenissen die erop worden voorgesteld te laten begrijpen en vooral... Lees verder →
In 1567 schilderde Joachim Beuckelaer een van zijn beroemde markttaferelen: de Groentemarkt. Geïnspireerd door zijn leermeester Pieter Aertsen, die het genre introduceerde, werd Beuckelaer een meester in deze marktscènes met figuren die een overvloed aan etenswaren verkopen. Die zie je op de voorgrond, als een stilleven. Het werk is onlangs volledig gerestaureerd. Het schilderij kampte... Lees verder →
In 1610 kochten Peter Paul Rubens (1577-1640) en zijn eerste vrouw Isabella Brant (1591-1626) een huis met grond in Antwerpen. De daaropvolgende jaren liet hij het huis naar eigen ontwerp uitbreiden met een halfrond, overkoepeld beeldenmuseum, een atelier, een triomfpoortachtige portiek en een tuinpaviljoen. De verbouwingen verleenden de woning het uitzicht van een Italiaans palazzo... Lees verder →
Op het voorplan links verrijst een stenen landschap van bonkige blokken, donker en gesloten. Licht en uitnodigend zijn de groene koepel van de kerk, de gele cirkel van de zon en de welvingen van de goudkleurige korenvelden. De warme gloed van de avondzon weerkaatst op het rimpelende water. In de aanpalende steeg werpt ze een... Lees verder →
Net als veel andere 17de-eeuwse kunstenaars liet ook Peter Paul Rubens zijn geschilderde composities in prent brengen. Hij liet zijn barokke schilderijen niet alleen in gravures vertolken, maar ook in enkele houtsneden. Deze techniek was vooral populair in de 16de eeuw, maar raakte uit de mode in de 17de eeuw toen de gravure haar hoogdagen... Lees verder →
De M-collectie herbergt maar liefst twee versies van het schokkende devotiebeeld met het afgehakte hoofd van Johannes de Doper, opgevat als Andachtsbild. Het ene is een uniek reliëf in papier-maché van rond circa 1500, het andere is een 17de-eeuws schilderij, een variant op een compositie die zou zijn ontstaan in het atelier van Dieric Bouts.... Lees verder →
‘Kunstige kleine snijwerkjes die voorheen door de Japanners als afsluiting van koorden werden gebruikt’: zo luidt de Van Dale-definitie van een netsuke (meervoud: netsukes of netsuke). Men droeg er tabaksdozen, geldbuidels, medicijndoosjes enz. aan. Een synoniem van netsuke is gordelknoop. Netsukes, negen stuks, 19de eeuw, Collectie Museum Mayer van den Bergh, CC0, Foto: Ans Brys... Lees verder →
Alechinsky en het einde der tijden Je moet even kijken, maar dan merk je ze op. De eenden en de slangen. De uilen en de vissen. Hier en daar kunstig ‘verstopt’ in een bizarre wereld van kronkels, vlakken en kleuren. Met De laatste dag combineert schilder en graficus Pierre Alechinsky abstracte elementen met herkenbare figuren.... Lees verder →
In de collectie van het Groeningemuseum (Musea Brugge) bevindt zich een psychologisch scherp geobserveerd portret van de Franse burggraaf Nicolas de Travanet, tentoongesteld op het Salon van Parijs in 1796. Het schilderij is van de hand van Joseph Benoît Suvée. Joseph Benoît Suvée, Portret van Pierre Nicolas Joseph Bourguet de Travanet, 1794-1795, olieverf op doek,... Lees verder →
Op bijna vier meter boven de grond verrijst een indrukwekkend reliëf van ongeveer twaalf meter breed en zes meter hoog. Door de afstand zijn bepaalde details in het hoogste register niet meer zichtbaar. In het nauwelijks verheven reliëf zijn bepaalde motieven in het monochrome vlak nog amper leesbaar, terwijl andere, zoals de dansende vrouwen, het... Lees verder →
Dit monumentale doek toont plattelandsmensen die met hun koopwaar op weg zijn naar de stad. In de groep die het beeld beheerst, loopt voorop een jonge vrouw met een weelderige fruitkorf op het hoofd en aan haar arm een mand waar enkele artisjokken aan bungelen. Achter haar drentelt een jongetje met een reiger in zijn... Lees verder →
Deze vier scènes van de Openbaring van Johannes op Patmos maken deel uit van een serie van vierentwintig taferelen, vermoedelijk van de hand van Adriaen Collaert (1555-1618) naar een ontwerp van Jan Snellinck (I) (1548-1638). Het verhaal vormt het sluitstuk van het Nieuwe Testament en verbeeldt de Openbaring van Christus aan Johannes op het eiland... Lees verder →
Dat Pieter Bruegel de Oude, zoals veel van zijn tijdgenoten, iets met spreekwoorden had en dat hij deze levenswijsheden graag uitbeeldde, is bekend. Deze twaalf borden of medaillons, die nu één groot paneel vormen, zijn daar een vroege getuige van. Het is met voorsprong het meest originele werk van Bruegel. Detail uit: Pieter Bruegel de... Lees verder →
Vier kleine taferelen. In fonkelende kleuren. Badend in het goud. Deze meesterwerkjes van Simone Martini lijken wel juwelen. Ze maakten deel uit van een reisaltaar. De centrale panelen stellen de Calvarie en de Kruisafneming voor. Aan de binnenkant van de vleugels bevonden zich ook nog de Kruisdraging en de Graflegging. Die tintelen nu in het... Lees verder →
Doorheen een deuropening kijken we de kamer binnen. Het aanwezige personage is zich van onze aanwezigheid niet bewust. De man zit met opgetrokken knieën in zijn stoel. Het ziet er niet naar uit dat hij nog iemand verwacht. De extra stoel is niet voor een of andere bezoeker bestemd. Opvallend gele sokken houden de plaats... Lees verder →
Hendrik IV in de slag bij Ivry van Peter Paul Rubens (1577-1640) verbeeldt de beroemde veldslag van de Franse koning Hendrik IV bij Ivry op 12 maart 1590, ten westen van Parijs. Het schilderij maakte deel uit van een zesdelige reeks over het leven van de koning, die om politieke redenen onvoltooid is gebleven. Op... Lees verder →
De stad Brugge streeft er permanent naar om haar collectie uit te breiden met kwaliteitsvolle kunstwerken die een verrijking voor het museale erfgoed kunnen betekenen. Alle kanalen worden onderzocht om het kunstpatrimonium verder aan te vullen. Hierbij is de kunsthandel vanzelfsprekend een belangrijke partner.Twee aanwinsten voor de laatnegentiende-eeuwse collectie van het Groeningemuseum werden aangekocht bij... Lees verder →
Deze triptiek van Dieric Bouts hangt nog steeds op zijn originele plaats in zijn kapel in de Sint-Pieterskerk. Net als het beroemde Laatste Avondmaal van Bouts, dat overigens in de kapel ernaast hangt. Dit werk is, net als het Laatste Avondmaal, ontstaan in de context van het Broederschap van het Heilig Sacrament. Dieric Bouts, Triptiek... Lees verder →
Fritz Mayer van den Bergh (1858-1901) was een kenner van oude munten en penningen. Op vraag van de stad Antwerpen catalogeerde hij de stedelijke collectie munten en penningen. Zelf verzamelde hij vanaf zijn tienerjaren bijna 2500 stuks. Deze penning met het portret van Erasmus (1466-1536) is de mooiste vondst van Fritz Mayer van den Bergh... Lees verder →
Drie koningen en hun gevolg komen uit het Oosten om het pasgeboren kindje Jezus te groeten. In hun kielzog: knechten, soldaten, paarden en kamelen. De kleurrijke stoet treedt de ruïne van een paleis binnen. Rechts zie je Maria. Fier toont ze haar kind aan de drie wijzen. Maria staat niet centraal op het schilderij. Toch... Lees verder →
In het spoor van zijn oudere broer, de symbolistische dichter en criticus Karel Van de Woestijne, die ervoor kiest om zijn naam te vernederlandsen, trekt Gustave Van de Woestyne zich in 1900 terug in Sint-Martens-Latem waar hij schilder Valerius de Saedeleer en beeldhouwer George Minne leert kennen. Samen vormen zij de ‘eerste Latemse groep’ van... Lees verder →
Dit imposante woestijnlandschap wordt volledig gedomineerd door de kolossale rots van de berg Sinaï. Van het Sint-Catharinaklooster uit de titel is enkel een stuk van de tuin te zien en een deel van de oostelijke vestingmuur, waar het kruis van de klokkentoren en de koepel van de minaret nog net boven uit steken. In de... Lees verder →
Tot in de zeventiende eeuw staat het bed in de belangrijkste of enige kamer van het huis, zo dicht mogelijk bij de haard. Dit hemelbed is een van de publiekslievelingen van het Rubenshuis. Een luxueus vrijstaand bed De meeste huizen hadden in die tijd maar één kamer. Vrijstaande bedden kwamen heel weinig voor. Veel slaapplaatsen... Lees verder →
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog werd Constant Permeke opgeroepen als soldaat. Hij werd ingelijfd bij het Tweede Linieregiment van de Eerste Legerafdeling in Dendermonde in augustus 1914. Kort daarop raakt hij zwaargewond tijdens schermutselingen bij de verdediging van de Antwerpse forten. Hij werd overgebracht naar een lazaret in Antwerpen en belandde vervolgens via... Lees verder →
Merkwaardig muurfragment Het is 1965. In de Sint-Annastraat in Leuven worden er woningen afgebroken voor de komst van een nieuw kantoorgebouw van de Boerenbond (dat intussen opnieuw plaats moest ruimen voor een wooncomplex). Het is tijdens die werken dat de muurschildering van de heilige Veronica ontdekt wordt. De Boerenbond schonk de merkwaardige vondst aan het... Lees verder →
Een met bladgoud verguld, elegant ‘torentje’ in kwaliteitsvol eikenhout. Schilderingen van de hoogste kwaliteit en met gebruik van het dure pigment ultramarijn voor de blauwe gewaden. Geschilderd door een inventieve, onbekend gebleven kunstenaar van de generatie voor Jan van Eyck. Dit topstuk moet gemaakt zijn voor een belangrijke opdrachtgever. De hoogste kringen Fritz Mayer van... Lees verder →
Een jonge vrouw staart dromerig voor zich uit. Haar gezicht straalt vastberadenheid, rust en zelfvertrouwen uit. Ze glimlacht. Denkt ze aan iets prettigs? Haar blonde opgestoken kapsel, fijne gelaat en ranke hals stralen in ivoorkleurig licht. Haar jurk is purper, net als het gordijn achteraan rechts. Vrouw van Henry Van de Velde Haar naam is... Lees verder →
In 2019 kon Musea Brugge opnieuw een mooie aanwinst toevoegen aan de kerncollectie Vlaamse primitieven. Het paneel is van de hand van een navolger van Jan van Eyck die vermoedelijk ook een tijdje in zijn atelier werkzaam was. Het is uitzonderlijk dat een dergelijk werk vandaag nog verworven kan worden. Medewerker/navolger van Jan van Eyck,... Lees verder →
door Anders Noren.
